بخش ساربوک با تمام زیبایی‌های طبیعی و تاریخی پذیرای مسافران و گردشگران نوروزی است

بخش ساربوک با تمام زیبایی‌های طبیعی و تاریخی پذیرای مسافران و گردشگران نوروزی است

به گزارش مکران : بخش ساربوک از توابع شهرستان قصرقند از طبیعتی بسیار زیبا و جذاب و بکری برخوردار است که هر ساله گردشگران زیادی را به سوی خود فرامی‌خواند.

بخش ساربوک دارای آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی بکر و بسیار جذابی است که در ایام نوروز می‌توان بخشی از سفر خود به سیستان و بلوچستان را به این منطقه اختصاص داد. آبشارهای آبادی گرکور، نابئین، مورتینس، قلعه تاریخی بوگ، کوه باستانی گت،سد زیردان. مساجدهای تاریخی و بسیاری از جاذبه‌های دیگر وجود دارد که چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهدشالیزارهای سرسبز و نخلستان‌های انبوه، باغات میوه‌های گرمسیری، بناهای تاریخی و باستانی، جاذبه‌های طبیعی و آبشارهای زیبا و بکر و غیره، هر یک از جذابیت فراموش ناشدنی برخوردار بوده که دیدن این طبیعت زیبا خالی از لطف نیست.

برخی از مکان های تاریخی. گردشگری و تفریحی بخش ساربوک

قلعه شهداد

روستای کوشوک در قدیم دارای قلعه‌ای بوده به نام «شهداد» که در روستای کوشوک واقع است. به گفته تاریخ شناسان، قدمت این کوشک مرتفع به ۷۰۰ سال پیش می‌رسد به طوری که اگر ۳۰ سانتی متر خاک داخل این قلعه را در بیاوریم به انواع و اقسام ظروف‌های سفالی فرسوده‌ای دست می‌یابیم که با نقش و نگاره‌های عجیب نقاشی شده‌اند اما متاسفانه این قلعه تاریخی از بین رفته و فقط آثارش به جا مانده است.

مسجد تاریخی کوشوک

این مسجد در قسمت شرقی کوشوک در مسیر گهجن کوشوک واقع است و با قدمتی ۳۵۰ ساله توسط شخص مذهبی به نام «کرمبیک» ساخته شده است و جنس ساختمانی آن از خشت و گل است و ۹ بار در طول زمان توسط اهالی روستا مرمت شده است. درختان کنار و نخل اطراف و انجیر معابد داخل محوطه مسجد نمای زیبایی را خلق کرده است.

گورستان‌های بخش ساربوک

قبرستان توکل: مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان قصرقند، بخش ساربوک، یک کیلومتری جنوب روستای توکل واقع شده است و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۹۲۵ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گورستان بگ: مربوط به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است. بگ، در حاشیه جاده بگ به توکل واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۹۰۸ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قبرستان بان شیب: مربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام سده ۶ تا ۹ (ه. ق.) است و در ۵۰۰ متری شرق روستای کوشک واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۸۶۰ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.همچنین قبرستان روستای کوشوک یکی از قبرستان های تاریخی این بخش هستش

آبشار آبند ساربوک

آبشار آبند بخش ساربوک: در موقعیت جغرافیایی E6039 N2615 در استان سیستان و بلوچستان واقع است. این آبشار به دلیل کمی بارش در منطقه فصلی بوده و بیشتر در فصول بارش جریان دارد. بخش ساربوک در ۱۵ کیلومتری شهرستان قصرقندو ۴۵ کیلومتری مسیر نیکشهر به قصرقند واقع است. در ۵ کیلومتری شمال غرب ساربوک کوه «آبند» واقع شده است که دارای مناظر و آبشارهای زیبا و دل‌انگیز است.

ساربوک از شمال به کوه آبند، از جنوب به روستاهای توکل و کلمت و رودخانه کاجو منتهی می‌شود و از شرق به روستای لوریانی، از غرب به روستای دزبن منتهی می‌شود.

آبشارهای آبادی گرکور، سهاکی، نابئین، آبند به عنوان جاذبه‌های گردشگری و از معدود آبشارهایی هستند که در حوزه ساربوک قرار دارند.

فاصله این آبشار تا جاده اصلی در حدود ۱۰ کیلومتر است. بخش ساربوک، علاوه بر آثار تاریخی و باستانی، دارای طبیعتی زیباست که رودخانه، از آن جمله‌اند. از جاذبه‌های گردشگری ساربوک نیز که از اهمیت خاصی برخوردراند می‌توان به آبشار طبیعی آبند، گزدان، سهاکی، گرکور، نابئین، تنک، ندانی شیپ، جنگل‌های طبیعی چات سر، لد، مچ جنگل و کمر پشت اشاره کرد.

زمین‌های کشاورزی این ناحیه به علت قرار گرفتن در حاشیه رودخانه کاجو و وجود خاک بسیار حاصلخیز و هوای مناسب، زمینه را برای کاشت بسیاری محصولات کشاورزی باغی و زراعی فراهم کرده است. محصولات متنوعی چون برنج، یونجه، باقلا، شبدر و گوجه فرنگی و محصولات باغی شامل نارنگی، پرتقال، لیمو، انبه، زیتون و خرما در حد عرضه به بازارهای شهرستان به عمل می‌آید.

قلعه بگ

از دیگر جاذبه‌های گردشگری بخش ساربوک، روستاهای بزرگ و مهم منطقه هستند. روستای حمیری، این روستا یکی از پرجمعیت‌ترین روستای بخش ساربوک است و از قدیم جزء مراکز بزرگ پر جمعیت منطقه بوده است.

این روستا در کناره رودخانه کاجو قرار گرفته و همچون دیگر نواحی بخش ساربوک سرسبز و دارای باغ‌های مرکبات و نخیلات است. در این روستا، قوم معتبر و کهنسال «هوت» ساکن هستند و «شاه محمد هوتی» بزرگ این خاندان از معتبران و مورد اعتماد مردم منطقه و حتی

مکران است.

در مورد قبیله «هوت» در بسیاری از کتب و مراجع تاریخ بلوچستان قلم فرسایی شده است (تاریخ بلوچستان نوشته رای بهادر هتورام با تلخیص پرفسور اختر سلیم، قدیم بلوچستان نوشته جی پی تیت). اکنون به دلیل عدم دسترسی به جاده مناسب و آبگرفتگی این جاده دسترسی در مواقع سیلابی رودخانه کاجو، این روستا امکان دسترسی را به سایر نواحی از دست می‌دهد.

مردم این روستا به روستاهای جدیدالاحداث آن سوی رود کاجو و در کنار جاده آسفالته نیکشهر به قصرقند احداث شده‌اند، مهاجرت کرده‌اند و بیشتر سکنه روستاهای دزبن حاجی آباد، میرآباد و خود روستای دز بن از حمیری و کلمت به آن روستاها مهاجرت کرده‌اند. در غرب روستای حمیری روستای جدید الاحداث چندوکان واقع شده است که بیشتر جمعیت آن را مهاجران تشکیل می‌دهند.

در غرب این روستا، کوه «گت» واقع شده است. کوه گت از شمال به دشت سیتل که محل سکونت و چراگاه طایفه سلاح زهی محدود است و در غرب روستای چندوکان است و از جنوب این کوه مشرف بر دره رود کاجو که مسیر تاریخی تردد بین قصرقند، نیکشهر (گه) به دشتیاری و بندرگاه تیس بوده است.

کوه «گت» کوهی است که به کوه‌های دیگر متصل نیست و به به شکل چهار ضلعی است که در بالای کوه سطح صاف و مسطحی است. از بالای کوه مشرف بر تمامی دره قصرقند از پاسک تا حمیری است و از جنوب این کوه تا دور دست‌ها به مسیر مواصلاتی بین دشتیاری و تیس به قصرقند مشرف است و از سوی دیگر این کوه در سر راه قدیم اتصال قصرقند به نیکشهر (گه) قرار دارد.

در روی سطح کوه، استحکامات و قلعه‌ای ساخته شده است که از نظر معماری متعلق به دوره اسلامی است. در کنار قلعه، آب انبار بزرگی وجود دارد که از آجر و ساروج ساخته شده است و کانالی آجری که آب جاری و روان آب‌ها را به داخل آب انبار بزرگ هدایت می‌کند دو رشته مسیل بر روی کوه جریان دارند بر روی یکی از مسیل‌ها که در کنار آب انبار و در ضلع شمالی قلعه قرار دارد.

بقایای آب بندی قطور و از جنس سنگ و ساروج هنوز وجود دارد که محل ذخیره آب سکنه بوده است. در ضلع شمالی زمین مسطح روی کوه بقایا و آثار اتاق‌ها و خانه‌های زیادی به چشم می‌خورد. کوه باستانی گت که در قسمت غرب روستای چندوکان با ارتفاعی تقریبا ۷۵۰ متری اما متمایز از سایر کوهای ایران و حتی جهان و پهنای قله آن به طول تقریبا ۶۵۰ متر،کم و بیش و عرض به وسعت ۴۰۰ متر و نشانه‌های زندگی و حیات در زمان حمله چنگیزخان مغول است و هنوز تکه‌های کوزه سفالی به فراوانی می‌توان یافت.

سطح زمین پوشیده از سفال‌های لعابدار رنگی متعلق به دوره اسلامی و خصوصا سلجوقی است. خود کوه به شکلی است که امکان صعود به بالای کوه عملا در صورت وجود مدافعین امکان ناپذیر است. سطح چهار ضلعی کوه از سه طرف به وسیله دیوارهایی از سنگ سخت به ارتفاع حداقل ۹ متر احاطه شده است و در ضلع جنوبی دیواره به ارتفاع حداقل در یک ۲ متر و در سایر جاها به بین ۵ الی ۱۱ متر است و تقریبا سطح کوه از چهار طرف به شکل طبیعی محصور شده است و در ضلع شرقی آثار و بقایای پلکان سنگی به چشم می‌خورد که بخش زیادی از آن تخریب شده است و برای تردد از آن استفاده شده است بر روی کوه در امتداد تمام ضلع جنوبی سنگر بزرگ ساخته شده است که امکان صعود را از هر مهاجمی سلب می‌کند.

بر اساس روایات محلی این قلعه پس از حمله مغول به مکران، متروکه شده و داستانی را از واقعه حمله مغول به این مناطق نقل می‌کنند به این صورت که گویا در دوره حمله مغول به مکران در پی پیشروی آنان به داخل مکران، مردم بگ و اطراف به بالای کوه و قلعه گت که برای چنین مواقعی ساخته و تجهیز شده بود، پناه می‌برند، مغولان مدت‌ها به محاصره قلعه اقدام می‌کنند اما به علت وجود آذوقه کافی و منابع آبی در بالای کوه، محاصره تداوم می‌یابد پس از طولانی شدن محاصره به مدت چند ماه سرانجام، یک مرد از اهل قلعه با گذر از حلقه محاصره به رود کاجو که در چند صد متری پای کوه جریان دارد، رفته و با شکار ماهی توند (اسبله ماهی یا گربه ماهی cat fish) که از گونه‌های بومی رود کاجو است به بالای قلعه بازمی‌گردد و روز بعد اهالی قلعه با پرتاب این ماهی‌ها به پایین، محاصره کنندگان گمان می‌کنند که محصورین دارای ذخیره کافی از آب و غذا هستند که به پروش ماهی پرداخته‌اند و بدین ترتیب از تسلیم اهل قلعه ناامید شده و دست از محاصره بر می‌دارند.

هم‌اکنون نیز آثار و بقایای اردوگاهی بزرگ در پای کوه و در ضلع شمال غربی کوه و کنار رود محلی آبند وجود دارد.

نقل است که مغولان تمامی منطقه را به تصرف در می‌آورند و به پیشروی خود ادامه داده تا پیرسهراب و دشتیاری و در محل روستای فعلی ترکانی از توابع پیرسهراب و در مسیر جاده قدیم پیرسهراب به چابهار متوقف می‌شوند و وجه تسمیه این روستا نیز به سبب اطراق مغولان به ترکانی مشهور می‌شود البته در بین بلوچ‌ها، ترک و مغول یکی برشمرده می‌شوند.

درخت کرک یا

انجیر معابد

یکی از قدیمی‌ترین درختان و از آثار باستانی بخش ساربوک درخت (کرک) انجیر معابد است که در روستای کوه بن واقع بودهو از قدمتی چند صد ساله برخوردار است.به گفته قدیمی‌ها و بزرگان روستا این درخت نماد پایداری و استقامت مردم روستا و نماد دوستی بوده است که هنوز هم با گذشت چند سال از کوچ مردم کوه بن به روستای حاجی‌آباد مثل کوه استوار و سرسبز ایستاده است. این درخت در کنار مسجد داخل بازار کوه بن قرار گرفته است.

درخت انار شیطان

انار شیطان، با نام انگلیسی Desert Teak و نام علمی Tecomella undulata به نام بلوچی “پرپگ” درخت یا درختچه‌ای کوچک از تیره پیچ (Bignoniaceae)، یکی از زیباترین درختان گل دهنده دنیا و بومی هندوستان است.این درخت ویژه مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر بوده و بسیار مقاوم به خشکی، یخ‌زدگی و آتش‌سوزی است. پوست درخت خواص دارویی دارد. برگ‌های آن خوراک دام است. چوب محکم و بادوام انار شیطان برای ساخت وسایل چوبی و منبت‌کاری کاربرد دارد و بذرهای آن برای درمان جراحت و ورم‌های چرکی استفاده می‌شود.این گونه که گسترش طبیعی آن محدود به شمال غرب هند، پاکستان، شرق افغانستان، جنوب ایران و شبه جزیره عربستان است عمدتا به منظور جنگل‌کاری، بیابان‌زدایی و احداث فضای سبز پهنه‌های خشک استفاده می‌شود.این درخت از گونه‌های مهم و کمیاب مناطق بیابانی و خشک در جنوب ایران است که در استان سیستان و بلوچستان به صورت توده‌های کوچک نسبتا خالص پراکنش دارد اما متاسفانه رویشگاه‌های آن تحت تأثیر عوامل مختلف در دست تخریب است و ممکن است در چند سال آینده این درخت زیبا را در جنوب نداشته باشیم.این گونه کمیاب به صورت پراکنده در چند نقطه از بخش ساربوک شهرستان قصرقند دیده می‌شود که با شکوفه‌دهی منظره بسیار زیبایی را تداعی می‌کند.

از غذاهای سنتی این منطقه می‌توان، چانگال، تباهِگ، تنورچه هارگ .حلوای شیرگی، نان تیموش،، نارشت، کتک، حارگ، همبی‌نا، را نام برد.

از جمله صنایع دستی این بخش، آهنگری . حصیربافی .سوزن‌دوزی است که مانند سایر نواحی بلوچستان در این منطقه نیز وجود دارد و بهترین نمونه‌های سوزن‌دوزی شده در ساربوک است.از دیگر جاذبه های گردشگری این بخش و جود روستاهای زیبا با باغهای میوه گرمسیری ، آبشارها و چشمه های آب معدنی است ،وجود حیات وحش نادر در اطراف رودخانه کاجو و تمساح پوزه کوتاه است.

صنایع دستی بخش ساربوک :
یکی از پتانسیلهای بسیار خوب و درخشان بخش ساربوک وجود صنایع دستی غنی و ارزشمند است که این بخش را به موزه زنده صنایع دستی در استان می توان شناخت.
سوزندوزی بخش ساربوک و نوع دوخت متمایز شیرازه به عنوان قدیمی ترین دوخت در بلوچستان از شاهکارهای زنان صنعتگر این بخش است.
مهمترین ویژگی آن در مقایسه با سایر شهرها این است که صنعتگران مستقیم بر روی پارچه لباس دوخت را پیاده می کنند و نیاز به الحاق ندارند.

از دیگر صنایع دستی منطقه و مهمترین صنعتی که قابل مقایسه با دیگر نمونه هایش در استان است هنر حصیربافی است.
حصیربافی جایگاه ویژه ای در زندگی مردمان این دیار دارد مواد اولیه آن از برگ درختان نخل وحشی یا ‘داز’ تهیه می شود و تولید آن عبارتند از جارو(روپگ) کمربند(پرند) سواس(کفش) مصله (جانماز) کچور(خورجین) کپات(سبدکوچک) و انواع وسایل تزیینی است.
مهمترین مرکز تولید و کارگاه آن روستای ساربوک است.

آهنگری:
از دیگر هنرهای سنتی و صنایع دستی قصرقند هنر آهنگری است که در قالب ساخت لوازم مصرفی نظیر لوازم آشپزخانه شامل چاقو، ملاقه، دیگ و لوازم کشاورزی نظیر داس، بیل، تبر است که در بخش ساربوک تولیدمی شود.

ساز بلوچی دهل وسرنای

دهل وسرنا مشتقی از سازهای ضربی وبادی است که از سالیان بسیار دور در سرزمین بلوچستان وعلی ا لخصوص دربخش ساربوک رایج میباشد این سنت باستانی و ارزشمند هم اکنون در بسیار از شادیها و مناسبات آذین بخش محافل سرور وشادی میباشد.خواستگاه اصلی دهل وسرنا روسای بانشیف است که ازسالیان متمادی با بزرگترین استاد موسیقی سرنا در صد سال اخیربه نام استاد دلوش بانشیفی که نامی آشنا در میان مردم میباشد عجین میباشد .وی با ۷۵سال سن در سال ۱۳۵۵دار فانی را وداع می گوید از آن پس فرزندان بزرگ وکوچکتر او به نامهای استاد پندوک و استاد ملنگ که سالیان درازی در مکتب پدر شاگردی می کرده اند کار اورا دنبال می کنند واستاد پندوک در سن ۷۰ سالگی در سال ۱۳۸۱پس از مسافرت به کشورهای مختلف و ارایه آثار هنری خود دار فانی را وداع می گوید و برادر کوچکتر او استاد ملنگ وفرزندان و شاگردانش هنوز هم شادی را به محا فل عروسی و مناسبتها ارزانی میدارند .سوز سرنا و دهل آنها هر شنونده ای را به وجد می آورد