جاسک بهشت ناشناخته گردشگردان،

جاسک بهشت ناشناخته گردشگردان،

از بزرگترین خور خاورمیانه تا سرزمین های زیرآب و صخره های مرجانی
از بزرگترین خور خاورمیانه تا سرزمین های زیرآب و صخره های مرجانی

بندرتاریخی تجاری و استراتژیک جاسک روزگاری لنگرگاه دریانوردان سراسر جهان بوده بی گمان بهشت گردشگری ایران زمین است. این نکته را به سادگی می توان از مجموعه کم نظیر و بسیار گسترده جاذبه های طبیعی، تاریخیو فرهنگی این دیار فهمید.

به گزارش  پایگاه خبری مکران ،بندرجاسک یکی ازبنادر مهم تاریخی ایران است که در جنوب شرقی هرمزگان و در فاصله ۳۲۰ کیلومتری از بندرعباس مرکز این استان، قراردارد ، جاسک با مسافتی بیش از ۱۱هزارکیلومتر مربع و جمعیتی نزدیک به ۶۵ هزار نفر ، یکی از بزرگترین بنادر استان ، به شمارمی آید . پیشینه تاریخی این بندر نشان می دهد که جاسک در گذشته از جمله بنادر مهم تاریخی تجاری و استراتژیک و دارای تمدنی ۳۰۰۰ ساله بوده است،بندرجاسک در کناردریای مکران (عمان) قرار دارد و از موقعیت طبیعی فوق العاده ای برخورداراست. ۲۷۰کیلومتر ساحل این شهرستان در شرق وغرب به زیبائی کشیده شده است.

آثار تاریخی و گردشگری

دژ پرتغالی‌های جاسک؛ واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر جاسک استان هرمزگان و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان است؛ «دژ پرتغالی‌های جاسک» دژی‌ست از دوران پرتغالی‌ها در شهرستان جاسک؛ با توجه به اینکه در دوران حکمرانی اشغالگران پرتغالی دژهای متعددی در مناطق اشغالگری خود برای دفاع ساخته بودند. یکی از این دژها «دژ بندر جاسک» است که خرابه‌های آن تا امروز هم دیده می‌شود.
عمارت تلگرافخانه؛ واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر جاسک استان هرمزگان و از نقاط دیدنی استان هرمزگان است. ازآثار باقی مانده انگلیسی‌ها و هلندی‌ها در جاسک عمارتیه که به نام (عمارت تلگرافخانه) معروف است. در روزگار استقرار شرکت هند خاوری، در این ناحیه، بناهایی در آن ساخته شده‌. ساختمان تلگراف خانه، در ۱۸۶۹ میلادی برابر با ۱۲۸۶ هجری قمری از سوی انگلیسی‌ها بنا شده و ساختمان بنگله سرخ که در سال ۱۸۷۷ میلادی برابر با ۱۲۹۴ هجری قمری، از سوی هلندیها بنا شده‌ است. بنگله سرخ، در سال‌های اخیر مرکز گارد مسلح گمرک بوده است.
اتاق‌های ساسانی؛ در بخش مرکزی شهرستان بندر جاسک و یکی از جالب‌ترین جاذبه‌های استان هرمزگان است. در شهرستان جاسک در آخر دماغه کوه مبارک ۲ اتاق وجود دارد که از سنگ تراشیده شده و قدمتشان به دوره ساسانی برمی‌گردد.
غار سادرمن؛ در ۳۰ کیلومتری شهرستان جاسک در ارتفاع تقریبی ۲۰۰۰ متری و ۲۰ کیلومتری دریا در رشته کوه‌ههای کوتاه و بلند سادرمن واقع شده است. متأسفانه این غار که متعلق به دوران پیش از اسلام است، طی دهه‌های اخیر دچار تخریب‌های شدیدی شده به طوری که در گذشته شامل ۵ غار بزرگ و ۳ غار کوچک بوده اما هم‌اکنون تنها یک غار بزرگ به علت وجود ستون‌هایی که در میان دارد پابرجا مانده است. در اطراف غار تکه‌هایی از سفال‌ به دست آمده که متعلق به دوران ساسانی تا اوایل دوره اسلامی می‌باشند که نشان می‌دهد این غار پیش از اسلام و کمی بعد از دوران اسلامی کاربرد داشته است. در گوشه‌هایی از غار طاقچه‌هایی ساخته شده است. وجود آثار و نشانه‌های دریا بر روی کوه سادرمن بیانگر مجاورت دریا با این مکان بوده است.
«دخمه و گورستان‌های تاریخی جاسک»،؛واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر جاسک و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
این دخمه‌ها در ۱۵ کیلومتری شمال خاوری شهر جاسک در محلی به نام سعادتمند، در بالای کوهی، دخمه و گورستان افسانه آمیزی وجود دارد که دیرینگی آن‌ها به پیش از اسلام، تخمین زده شده‌است . این دخمه‌ها از مناطق مهم گردشگری شهرستان جاسک می‌باشد.

سرزمین های زیرآب و صخره های مرجانی

دراطراف شبه جزیره جاسک یک رشته صخره های مرچانی وجود دارد که به فا صله ۱۰تا۴۰متراز ساحل دریا تا خلیج میدانی درشرق جاسک ،کشیده شده اند که عمق آب تا روی صخره درهنگام جزربین ۱تا۳متر،متغیراست .این دنیای زیر آب محل تجمع انواع ماهی ها و جانوران تماشائی دریائی است.
گشر(gesher)؛ صخره های زیر آبی جاسک محل گشت وگذارغواصان بومی منطقه میباشد که هر روز برتعداد این گردشگران زیرآب افزوده میشود .غواصان جاسکی درمحل هائی چون :سه پستان و گشر تییو،اسکله،گشرفشنگی ،گشرزیارت ،گشرچیل ،گشرکیبل هوزوکت افتارگ ،گشرسیاه کوه وبلاخره گشروساحل صخره ای سنت درف ،از جمله جاذبه های گردشگران وغواصان میاشد.
گشربایه گشرگلیوار گهه ،گشر تیمور،گشر غریبو،بهمدی ،مازندرانی وگشرهای گنگان که عبارتند از:سنگ پدری سنگ دریائی وسنگ گداوسنگ۱۴گازی وسه گازی ونه گازی وسنگ دریائی کوه مبارک ازجمله صخره های زیردریائی دیگری هستند که با فاصله بیشتری ازساحل قراردارند که ازجمله صید گاه های معروف صیادان حرفه ای جاسکی میباشند.

صیدگاه های تفریحی

در ساحل غربی وشرقی جاسک صید گاه های متعددی وجود دارند که مورد علاقه بسیاری ازگردشگرن استان هرمزگان واستان های مجاور میباشند.

صیدگاه های ساحل غربی؛این ساحل زیبا یکی از بزرگترین صید گاه های منطقه به شمار می آید که در تعطیلات و مخصوصا در فصل زمستان ،گردشگران زیادی را بسوی خود جهت صید انتطاری بسوی خود میکشد.صیدگاه گنگان ،مزاری ،خور جاسک کهنه ،ازجمله صیدگاه های دیگر،ساحل غربی جاسک ، میباشند.
صیدگاه های ساحل شرقی؛درساحل شرقی جاسک نیز صید گاه های تفریحی متعددی وجود دارد که طی سال های اخیر،نظربسیاری ازگردشگران را به خود جلب کرده است .این صید گاه ها که ازساحل بحل درپنج کیلومتری شهرجاسک شروع میشود عبارتند از:صید گاه سنت درف ،پوراف ،صیدگاه خورخلاصی ،صیدگاه سورگلم ،صید گاه سورگلم ،صیدگاه حد درساحل گابریگ ،وصیدگاه بزرگ ودیئنی رابچ درشرقی ترین ساحل شرقی جاسک قراردارد.
صید گاه های دیگری در اطراف شبه جزیره جاسک وجود دارد که ازگذشته های دورتفرجگاه گردشگران بوده است و علاقه مندان صید انتظاری وساحلی رابسوی خود جلب نموده اند که از جمله آنان عبارتند از: صیدگاه لمبری ،صیدگاه زیارت وصیدگاه سیاه کوه درراس دماغه جاسک .
خورو خلیج جاسک نیزازصیدگاه های تفریحی بندرجاسک بشمار می آید.

خورهای شگفت انگیز و جنگل های زیبای حرا(خور کرتی :بزرگترین خور خاور میانه)

خور کرتی؛ بزرگترین خور خاور میانه بحساب می آید . می تواند با ایجاد زیرساخت های مختصری به بهشت گردشگران مبدل ساخت . از سایر خورها میتوان به خور خلاصی،خور شهرنی و خور تبرکن اشاره کرد.
جنگلهای حرا بنام تمر با نام محلی، و مانگرو به زبان انگلیسی نام می برند.اولین کسی که توانست در کاتگوری و طبقه بندی این جنگلها، و خیلی از گیاهان و حیوانات دیگر نقش ایفا نماید ابو علی سینا بود ،که گونه ای از دو گونه مشهور در دنیا بنام (اوءسینا)بنام اوست،از جنگلهای تمر هم، سواحل حساس اکولوژیکی یاد میشود و قاطبه موجودات آبی و بخشی از حشرات آبی و پرندگان دریایی ،بخش غالبی از زندگی خود را، تا رسیدن به مرحله جوانی و نوجوانی در این مناطق سپری مینمایند و از سوئی برگهای این درختان ،پس از تجزیه شدن در آب باعث تولیدات شناوران شناوران گیاهی وحیوانی میگردد، بطوریکه چرخه حیات برای تمامی موجودات آبزی فراهم میشود.
درمناطقی از شرق و غرب شهرستان جاسک نیز وجود دارد که بدلیل غفلت در معرفی آن ها ،کمتر نامی ازاین جاذبه ها ی زیبای دریائی به میان می آید.این جنگل ها عبارتند از:
حراء پهنو؛جنگل دریائی زیبای دیگری در۷۰کیلومتری شرق جاسک ودردل خورحد وجود دارد که ازغرب به شرق واز جنوب روستای سیرمچ شروع وبیشترجنوب منطقه گابریگ را دربر میگیرد.این جنگل حراء،بهشت صیادان منطقه به شمار می آید که درفصل تخم ریزی میگو، به این سو جهت صید پنهانی وبدورازنگاه شیلات جاسک ،به آن سو هجوم می برند.
این خوربدلیل شاخه ها وپیچ های متعدد ی که دارد ،مخفی گاه مناسبی برای این صیادان بحساب می آید .ضمنا به دلیل وجود میگوی اندیکوس و موزی وسرتیزدراین جنگل،محل زاد ولد انواع ماهی ها ازجمله شوریده وحلواسفید می باشد.
خور حد و حراء پهنوضمنا محل مناسبی برای صیاد توریزم میباشد والبته هم اکنون نیز حراء مذکوردر طول فصول سال و مخصوصا در زمستان بازدیدکنندگان بیشمازی را به خود جلب میکند.
حراخورلوران؛این حرا درشمال بندرجاسک قراردارد که در ورودی خور لوران واقع است .ویکی ازمناطق زیبای بندرمی باشد.حرالوران درگذشته ازجمله زیستگاه پرندگان بود که متاسفانه بدنبال بی توجهی مسئولین امر،تبدیل به زباله دان شهرشده است.
حراءرابچ؛در۱۴۰کیلومتری شرق جاسک ودر نزدیکی روستای کرتی ،حراء دیگری وجود دارد که به رابچ معروف است ودارای سه ورودی ویادهنه است .این جنگل ضمنا ازبخش های مختلفی تشکیل شده که ازطریق دهنه ها به دریا راه پیدا میکند.ازخصوصیت دیگراین حراء پنهان بودن آن است بهمین دلیل یکی از امن ترین زیستگاه پرندگان بشمارمی آمد.
حراء پوراف؛جتگل حراپوراف درمجاورت آب گرم وگل افشان پوراف قراردارد واز جمله صید گا های تفریحی میباشد.
جنگل دریائی خلاصی؛این حراء ازوسیعترین حراء منطقه و زیستگاه انواع پرندگان میباشد ،حرا خلاصی ازطریق خشکی ودریا از بندرجاسک قابل دسترسی است ودر۳۰کیلومتری این بندر قراردارد.

گل افشان ها؛پدیده های عجیب ودیدنی و چشمه های گوگردی

درنقاطی ازمنطقه شرق وغرب جاسک پدیده ای وجود دارد بنام گل فشان که در منطقه به پوراف معروفند که با فشارمختصری که برمخروط های آن وارد می شود ، فوران می کنند.گل فشان ها تپه هائی هستند تشکیل شده از گل رس و مواد معدنی دیگر که با فشارگاز موجود در لایه زیرین، از زیر زمین و از طبقات تحتانی ، به بیرون ،پرتاب شده اند . در گذشته این پدیده بعنوان مواد معدنی درمان گر، مورد توجه مردم بوده اند تا آنجا که بمانند زیارتگاهائی شفا بخش ، مورد تقدیس واحترام قرار می گرفته اند و در روزهائی خاص ، زائرین و بازدید کنندگان زیادی را به خود جلب می نمودند . مواد معدنی حاصل از این پدیده طبیعی برای تسکین درد های مفصلی و روماتیسی مورد استفاده قرار می گیرد.
گل افشان پوراف؛درنزدیکی روستای هزدان و شهر نو به فاصله ۲۰کیلومتری از شهرجاسک و در شرق قرار دارد که گل افشان اخیراز معروفترین گل افشان های منطقه می باشد وتا عمقی از دریا کشیده شده است .این گل فشان همه ساله تعداد زیادی از بیماران درد های روماتیسمی و گردشگران داخلی وخارج را بخود جلب می نماید.
گل فشان مسگران زیر کو ه ،کوه مبارک ،گوان ، درغرب از دیگر گل فشانهای شهرستان میباشند.
درمنطقه سدیچ درحوزه شرق جاسک چشمه های گوگردی ودرمانی نیز وجود دارند .

جزیره صخره ای و شبه جزیره رویایی

کپو وسراهکون؛جزیره ای صخره ای بین ساحل گتان وبونجی به زیبائی سراز آب بیرون آورده ومحل مناسبی برای جذب گردشگران بحساب می آید.
تومپ خلفان؛درنزد یکی خورکرکننگی شبه جزیره زیبائی وجودارد بنام تومپ خلفان( درگویش بلوچ تومپ به معنای تپه است . این شبه جزیره که محل زیستگاه انواع پرندگان دریائی ساکن و پرندگان مهاجرمیباشد) که درگذشته ای نه چندان دور،صیدگاه وتفرجگاه اعراب حوزه خلیج فارس وسلطان نشین عمان ،بوده است وبهمین دلیل به این نام شهرت پیدا کرده است.این شبه جزیره تماشایی در میان تپه ماهورهای خور کرکننگی،محصور میباشد ویکی از جاذبه های شرقی جاسک می باشد.

صید های سنتی

درجاسک علاوه برانواع صید حرفه ای معمول در بین صیادان جاسکی ،نوع دیگری ازصید مخصوصا در گذشته رایج بوده که هم به لحاظ فرهنگی وهم ازنقطه نظر اجتماعی وپیامی که داشته اند ،مورد توجه گردشگران و علاقمندان قرار میگرفته است .هم اکنون نیزاین نوع صید در بعضی از نقاط منطقه جاسک رایج است که بلحاظ بصری وجلب گردشگربسیار حائزاهمیت است.
نمونه هائی از این نوع صیدبا تفاوت هائی ، درجزایر گوای هند وتایلند مشاهده میشود که سالانه گردشگران بسیاری را بخود جلب میکنند. این نوع صید عبارتند از:
هو(hoo) ؛ دراین نوع ازصید مرد ها وزن های ساحل نشین درموقعیت ها وروزهای خاص به این صید رو میبرند درواقع این نوع صید، صیدی تفریحی و تفننی است .این صید مخصوص شکارماهی شورت میباشد که بسیار جذاب ودیدنی است .
جل(jal )؛این نوع صید نیز از نوع صید مختلط است .اما برخلاف هو،بسیارحرفه ای ودیدنی است . صید جل دارای مراحل جالبی است که از گیم دیدن ( دیده شدن گله های ماهی ساردین وموتودردریا توسط صیادان منتظر، گیم نامیده میشود) فریاد زدن هوبیا شروع وبه جل دادن وگردو(خشک کردن) وخشک کردن وگونی کردن ختم میشود. نحوه این نوع صید نیز بسیار دیدنی است وبرای گردشگران جذابیت فوق العاده ای دارد.
؛صید سرمهری (نوعی لنسرابتدایی مخصوص صید ماهی مران) و صید با قایق هائی بنام هوری وشاشک ،از جاذبه های جاسک میباشد که متاسفانه بدلیل بی توجهی مسئولین مربوطه،ازرونق افتاده اند.درموردجل نیز چنین اتفاقی افتاده وبعضی از مراحل صید بصورت مدرن وبا تکنیکهای صیادی جدید صورت میگرد.

سوغات وصنایع دستی جاسک

بطور کلی صنایعی که در این منطقه فعال بوده اند و برخی از آنها هنوز کم و بیش رایج هستند بدین شرح می باشند:
لنج سازی، رودوزی های سنتی (سوزندوزی بلوچ)، توربافی و گرگوربافی، حصیربافی، آهنگری سنتی، و ساخت کاردهای بلوچی با غلاف های چوبی و نقره کوب، بافته های اداری.

لنج سازی؛صنعت لنج سازی در مناطق ساحلی شهرستان جاسک بویژه خود شهر جاسک انجام می گیرد. لنج سازان این خطه صنعتگرانی سختکوش و توانمند بوده و هستند و در ساخت انواع مختلف شناورهای چوبی اعم از باری، صیادی و غیره مهارت کامل دارند. برخی از چوب های مورداستفاده را از درختان بومی منطقه تهیه می نمایند و برخی را نیز از کشور پاکستان خریداری و وارد می کنند. صنعت لنج سازی در جاسک نیز همچون سایر مراکز لنج سازی در معرض نابودی و زوال قرار دارد.
رودوزی های سنتی؛رودوزی هایی که در منطقه جاسک و توابع مربوطه انجام می شود، بیشتر از سوزن دوزی های بلوچی می باشد. همانگونه که ذکر می شد سوزن دوزی های این منطقه به دلیل همجواری با استان سیستان و بلوچستان و بسیاری از ساکنین، متأثر از سوزن دوزوی بلوچ است که در آن جز نخ و پارچه به ماده اولیه دیگری نیاز نیست. هنرمندان برحسب امکان و سلیقه از نخ «دمسه» یا انواع نخلهای پاکستانی استفاده می نمایند. پارچه مورداستفاده از جنس پارچه های پنبه ای ریزبافت و نازک است که بیشتر به منظور تولید انواع محصولات پرکار، در قطعات کوچک مورداستفاده قرار می گیرد.
نقوشی مانند سوزندوزی بلوچ هندسی و از روی تار و پود پارچه شده می شده و به صورت ذهنی اجرا می شوند. در بخش بشاگرد عیناً مانند سوزندوزی استان سیستان و بلوچستان، پس از انتخاب پارچه در قطع و اندازه مناسب، طرح کلی با توجه به تار و پود پارچه دوزی شده، سپس به پرکردن فواصلی که در طرح مشخص شده است پرداخته می شود .

توربافی و گرگوربافی؛ توربافی و گرگوربافی نیز از جمله صنایعی هستند که در گذشته در مناطق ساحلی شهرستان جاسک بسیار رونق و رواج داشته است ولی اکنون دیگر تورهای پلاستیکی وارداتی جایگزین تورهای قدیمی شده است و صنعتگران این رشته مثل قبل فعالیتی ندارند. گرگوربافی نسبت به توربافی وضعیت بهتری دارد و کم و بیش انجام می شود .

حصیربافی؛حصیربافان شهرستان جاسک در با فت محصولات حصیری مهارت بسزایی دارند . بسیاری از اجناسی که در پنج شنبه بازار میناب به معرض فروش گذاشته می شود حاصل دست حصیربافان این شهرستان می باشند.

آهنگری سنتی و ساخت کاردهای بلوچی؛ آهنگری از روزگار باستان حرفه اقوام مختلف ایرانی بوده است. در شهرستان جاسک این حرفه بویژه صنعت ساخت نوعی کارد که به کارد بلوچی معروف است، سابقه ای بسیار کهن دارد. کاردهای بلوچی از زمانهای دور به تیزی و برندگی و استحکام تیغه مشهورند. هم اکنون نیز تعدادی از صنعتگران بومی این منطقه، انواعی از کاردهای مذکور همواره با غلاف های چوبی بسیار زیبا می سازند. با این وجود اگر تدبیری اندیشیده نشود، به زودی این حرفه همچون بسیاری حرف دیگر، برای همیشه به فراموشی سپرده خواهد شد .

بافته های داری؛ تولید اقسامی از بافته های داری از قبیل گلیم، خورجین و خرسک از قدیم الایام در برخی نواحی شهرستان جاسک متداول بوده است. این حرفه بیشتر در نواحی رواج داشته است که دامداری موجود بوده است. برخی از محصولات مذکور کاربرد تزئینی داشته اند و از آنها جهت مزین نمودن کپرها استفاده می شده است (مانند نوعی بافته زیبا و با طرح های متنوع به نام سرکش)، برخی نیز مانند گلیم، خورجین و خرسک در زندگی روزمره اهالی استفاده کاربردی داشته اند. در حال حاضر بافت محصولات فوق الذکر دیگر رونق گذشته را ندارد و تولید برخی از آنها تقریباً منسوخ شده است.

غذای محلی

در کناره های ساحل خلیج فارس و دریای عمان، قوت اصلی مردم از دریا تامین می شود، به همین دلیل بیشترین و بهترین غذاهای محلی منطقه جاسک نیز از فرآورده های دریایی تهیه می شود.

قلیه ماهی، ماهی شوری، هواری ماهی(پلوماهی)از غذاهای محلی مردم این منطقه است.

انتهای پیام/ش

خورکرتی جاسک

خور جاسک

جنگل حرا جاسک

تلگرافخانه جاسک

لنجسازی جاسک

رودوزی جاسک

غذا جاسک

حصیر بافی جاسک

قلیه ماهی، ماهی شوری، هواری ماهی(پلوماهی)از غذاهای محلی مردم این منطقه است.

تور بافی جاسک

غار سادرمن جاسک

صخره های مرجانی جاسک

صخره های مرجانی جاسک۱

کوههای مینیاتوری جاسک